Chusty do noszenia dzieci okiem pediatry

W ostatnich latach coraz popularniejsze staje się chustonoszenie. Temat noszenia niemowlaka często pojawia się w trakcie wizyt patronażowych. Mamy często dopytują, czy początek przygody z chustą do noszenia dzieci jest wskazany już dla noworodków, czy raczej powinny ostrożnie podejść do tego pomysłu albo poczekać aż dzieci nieco podrosną. Przedstawiam więc pediatryczne spojrzenie na kwestię noszenia niemowląt w chustach.

Chusty tkane polecane przez ortopedów

W przypadku chusty do noszenia dzieci dylemat rodziców dotyczy stawów biodrowych, kręgosłupa malucha i jeszcze niestabilnej główki jaką mają noworodki. Prawidłowa pozycja noworodków w chuście, tzw. „żabka” jest pozycją fizjologiczną dla bioder. Stanowi to profilaktykę (zapobieganie) dysplazji stawów biodrowych. Jeśli więc PRAWIDŁOWO zawiążemy chustę do noszenia dziecka, noszenie niemowlaka nie powinno mu zaszkodzić.

Ważne jednak, by nosząc dziecko pamiętać o kilku regułach. Warto poznać te zasady, by noszenie było nie tylko pełne bliskości, ale też bezpieczne.

- pupa dziecka znajduje się nieco niżej niż kolanka, które są mniej więcej na wysokości pępka dziecka. Pozycja przybiera kształt litery M.

- odwiedzenie nóżek w zależności od tego na jakim dziecko jest etapie rozwoju - do 60 stopni u noworodka (dlatego tak polecane jest wiązanie kangur), a w kolejnych miesiącach życia 60-90 stopni. Nie szerzej, unikamy pozycji „rozjechanej żaby”.

- rotacja zewnętrzna stóp – palce stopy mają być skierowane na zewnątrz, nie do wewnątrz.

Warto dodać, że w przypadku stwierdzenia u dziecka dysplazji stawów biodrowych potrzebne jest ortopedyczne leczenie. Chusta do noszenia dziecka może być dodatkowo zalecona przez ortopedę. Jednak w przypadku dysplazji nie można nosić dziecka w chuście bez zgody lekarza. Sposób noszenia powinien być skonsultowany i z lekarzem, i z doradcą noszenia dzieci.

W chuście przodem do świata?

Wielu rodziców, szczególnie nieco starszych dzieci, pyta też o nosidła ergonomiczne i noszenie, zarówno w chustach, jak i w nosidełkach przodem do świata. Myślą, że to doskonałe rozwiązanie, bo ich dzieci są takie ciekawe świata! Tu odpowiedź jest jednoznaczna. Absolutnie nie powinno się nosić dzieci w nosidłach i w chustach w wiązaniu przodem do świata (a tyłem do rodzica). 

W przypadku takiego noszenia maluch znajduje się w niewłaściwej pozycji:

- Zamiast fizjologicznego łuku w kształcie litery „C” (kifozy) jego kręgosłup jest przeprostowany, przez co bardzo obciążony.

- Występuje przerwa między karkiem dziecka a klatką piersiową osoby noszącej, główka jest niestabilna, brakuje jej amortyzacji.

- Nóżki zwykle nie są podparte i rozstawione, za to luźno zwisają w nieprawidłowy sposób.

- Cały ciężar dziecka w dużym stopniu opiera się na kroczu, uciskając ważne narządy, a także pachwiny, gdzie przebiegają naczynia krwionośne. Zaburza to krążenie w kroczu i nogach.

- Utrudniona jest możliwość wtulenia się dzieci w rodzica, maleństwo może okazywać przemęczenie nadmiarem bodźców.

Noszenie dziecka w chuście przodem do świata jest też mniej wygodną pozycją dla noszącego. Takie noszenie nie jest też zdrowe dla dorosłego. Komfort noszenia rodzica również nie jest zachowany, szczególnie często bolą ich plecy. Po co więc tak nosić?

Chusty to sposób na kolki niemowlęce?

Kolki to „tajemna” przypadłość, na którą medycyna nie znalazła jeszcze złotego środka. Wiemy jednak, że często ulgę przynosi masaż brzuszka, ciepłe okłady, noszenie (często przez prawie cały dzień!) na rękach. Wszystko to można osiągnąć również nosząc w chuście! Dodatkowo sama pozycja dziecka (kolana wyżej niż pupa) sprzyja oddawaniu gazów, co obniża odczuwany przez dziecko dyskomfort. 

Niemowlęta w różnym wieku bywają marudne i płaczliwe, szczególnie wieczorami. Czasami rodzicom trudno jest rozpoznać, czy przyczyną są kolki (wynikające z niedojrzałości układu pokarmowego), czy nadmiar bodźców i zmęczenie. Wtedy również wiązanie chusty i przytulenie się dziecka do osoby noszącej pomaga w wycieszeniu.

Przeciwwskazania do noszenia w chuście

Oprócz oczywistych przeszkód do chustonoszenia jak zły stan zdrowia dziecka czy rodzica, obserwuję pewien problem. Niektóre dzieci noszone w chustach od urodzenia rozwijają (lub utrzymują z życia płodowego) asymetrię oraz wzmożone napięcie mięśniowe. Wynikają one z nieprawidłowego noszenia (np. główka zwrócona zawsze w tę samą stronę) lub nieprawidłowego wiązania. Często to też efekt noszenia noworodków przez cały dzień. Te problemy są łatwe do zniwelowania. Wystarczy się spotkać z Doradcą Chustonoszenia lub fizjoterapeutą, którzy pomogą zweryfikować, czy te przypadłości są efektem często nieumiejętnego w pierwszych próbach noszenia, czy problemów zdrowotnych.

Często widuję też jak dzieci w chustach bądź nosidłach z przodu mają mocno odgiętą główkę do tyłu, żeby więcej widzieć. Ta pozycja bardzo nadwyręża mięśnie karku, kręgosłupa, miednicę. Wynika to jednak ze złego "miejsca" dziecka na ciele rodzica. O ile noworodkowi najlepiej jest z przodu, na naszym brzuchu, starsze dzieci dużo lepiej już czują się na biodrze czy plecach rodzica. Tam po prostu więcej widzą, a to na pewnym etapie życia jest ich podstawowa potrzeba.

Bezpieczeństwo malucha w chuście do noszenia dziecka

Mimo, że jednym z walorów chustonoszenia są wolne ręce rodzica, to pamiętajmy, że bezpieczeństwo dziecka jest najważniejsze. Chusty do noszenia rodzice muszą używać z głową. Odradzam więc gotowanie na ciepło z maluchem przy piersi. Uniknięcie upadku (np. zimą, na lodzie) również jest bardzo ważne. 

Osobiście uważam także, że nie powinno się karmić zawiązanego w chustę dziecka. Podczas jedzenia ma być swobodne. Gdyby wystąpiło zakrztuszenie czas reakcji, nawet w przypadku dziecka zawiązanego w chustę kółkową, będzie dłuższy niż z maluszkiem karmionym na rękach mamy. Należy także kontrolować pozycję w trakcie noszenia dziecka. Sprawdzać czy w trakcie noszenia chusta do noszenia dziecka się nie poluzowała, czy ułożenie ciała maluszka cały czas jest prawidłowe, a główka jest w odpowiedniej pozycji. Badać trzeba czy oddech malucha jest swobodny, czy dziecko nie jest spocone, a jego pieluszka przepełniona.

Bezdech u dziecka

Zbyt nisko zawiązane dziecko, zanadto przygięta główka lub skierowana do mamy zamiast na bok może utrudnić dopływ powietrza do płuc. Dlatego zawsze powtarzam, że mama, która chce wiązać maleństwo w chustę powinna być tego nauczona przez profesjonalnego Doradcę Chustonoszenia. Wówczas maluszek bezpiecznie może się przytulać do mamy.

Noszenie dziecka a smog!

Często zastanawiamy się czy wiązać chustę na dworze, szczególnie jesienią czy zimą. Uważam że tak! Warto zauważyć, że dziecko w wózku jest bardziej narażone na smog niż osoba dorosła. W wózku maluch leży bądź siedzi na takiej wysokości, że znajduje się bliżej rur wydechowych samochodów. Noszenie w chuście wznosi dziecko na „wyższy poziom”. Jeśli więc w ogóle trzeba w trakcie smogowych dni wyjść na zewnątrz, lepiej mieć wtedy dziecko zawiązane w chuście niż wożone w wózku. 

Dobrze znaczy zdrowo

Każdy, kto zaczyna przygodę z chustami powinien najpierw przejść szkolenie u profesjonalnego doradcy chustonoszenia. Uważam, że filmy z You Tube'a czy wejście na strony internetowe i fora związane z chustonoszeniem to zdecydowanie za mało. Profesjonalista nie tylko wytłumaczy jakie są rodzaje chust (do wyboru jest chusta tkana długa, chusta kółkowa, ale też chusty elastyczne), dostosuje też wiązanie do wieku i potrzeb dziecka oraz mamy, pokaże dokładnie jak je wykonać i, co bardzo ważne, skoryguje błędy. Pomoże także dobrać odpowiednią pierwszą chustę dla maluszka. Wszystko po to, by nie zaszkodzić bioderkom, kręgosłupowi, stopom i całościowemu rozwojowi dziecka. Chsutonoszenie to świetny sposób na nawiązanie relacji bliskości z maluszkiem, ale równie ważne w nim jest bezpieczeńtwo. Każda chusta, która jest źle zawiązana, nie spełnia swojej podstawowej roli.

Chustonoszenie - konsultacje ze specjalistami

Po zawiązaniu dziecka w chustę, zwłaszcza noworodka, warto zrobić zdjęcie i pokazać pediatrze/fizjoterapeucie lub przyjść do gabinetu z dzieckiem w chuście. Znający chusty lekarz oceni wiązanie pod względem medycznym. I najważniejsze! Dosis facit venenum. Wszystko jest kwestią dawki. Mimo, że babywearing niesie za sobą dużo korzyści, to swobodny ruch jest podstawą rozwoju motorycznego i intelektualnego dziecka. Nie powinno się nosić dziecka nieprzerwanie przez długi czas. Warto robić przerwy. W pozostałym czasie nie nadużywać nosideł, bujaczków i tym podobnych gadżetów, ograniczających ruch maluszka. Pozwólmy dzieciom się jak najwięcej ruszać każdego dnia. Korzystajmy więc rozsądnie z dobrodziejstw chustonoszenia, a będzie to zdrowy i niezwykle przyjemny rytuał z nowym członkiem rodziny.

Autorka: Monika Działowska - mama i lekarz Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Warszawie. Autorka bloga pediatranazdrowie.pl (www.facebook.com/pediatranazdrowie), propagującego wiedzę medyczną o dzieciach. Prowadzi szkolenia dla rodziców, wspiera mamy w szczęśliwym macierzyństwie.

Zobacz także naszą rozmowę zamieszczoną na kanale You Tube: